Hibe programlarının sivil toplum kuruluşlarına etkisi; Dernekler üzerine bir çalışma

Abstract

Türkiye'de Avrupa Birliği müzakere sürecinde önemli bir rolü bulunan sivil toplum kuruluşları ülkenin sosyal ve ekonomik kalkınması açısından da önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle ülkede farklı kamu kurumları aracılığıyla sivil toplum kuruluşlarına hibe desteği verilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye'de sivil toplum kuruluşları kapsamında yer alan derneklere verilen hibeler ele alınmıştır: Derneklere hibe desteği sağlayan Dernekler Dairesi Başkanlığı, Ulusal Ajans, Kalkınma Ajansı, Gençlik Spor Bakanlığı, Avrupa Birliği Bakanlığı – Merkezi Finans ve İhale Birimi tarafından verilen hibe destekleri incelenmiştir. Bu araştırma kapsamında, şu konulara dair anket formu aracılığıyla bilgiler toplanmıştır: a) derneklerin hibe desteği sağlayan kurumlar hakkındaki bilgi düzeyi, b) kurumların tanıtımı, c) hibe programlarının başvuru ve uygulamaya dair süreçlerinde kolaylık ve zorluk düzeyleri, d) hibe programlarına dair bilgilendirme yolları, e) derneklerin kullandıkları hibe programından kendilerine sağlanan katkı, f) derneklerin katkı sağladıkları sivil toplum alanındaki muhtelif konular g) dernekler hibe programlarından yararlanmamış iseler yararlanmama nedeni. Bu çalışmanın kapsamı Ankara'da faaliyet gösteren derneklerle sınırlı tutulmuştur. Uygulanan anket kapsamında, araştırmaya katılan derneklerin verdiği yanıtlar arasında 199 anket değerlendirme için yeterli bulunmuştur. Ankete verilen cevaplar SPSS Programı ile analiz edilmiştir. Sonuçta; derneklerin hibe programları hakkında bilgi düzeylerinin artırılması gerektiği ve bu amaçla, hibe desteği sağlayan kurumların tanıtım faaliyetlerini farklı/çoklu bilgilendirme yöntemlerini kullanarak yaygınlaştırması gerektiği görülmüştür. Ayrıca, derneklerin hibe programından yararlanmak için sundukları projelerin objektif ve tarafsız olarak değerlendirildiğine dair duyulan güven eksikliğinin giderilmesi ve bu bağlamda, hibe desteği için sunulan projelerin değerlendirilmesinde rol alan destek birimi uzmanlarının rekabeti olumsuz şekilde etkileyecek tutum ve davranışlardan kaçınarak tarafsızca bilgi paylaşımından bulunması gerektiği anlaşılmıştır.

Civil society organizations in Turkey, which play an important role with regard to the ongoing negotiations for Turkey's membership to EU, have a significant role in social and economic development of country. In this regard, various civil society organizations are given grants provided by different public institutions. This study surveys grants provided to associations which are considered to be civil society organizations: grants provided by Directorate of Headquarters for the Associations, National Agency, Development Agency, Ministry of Youth and Sports, Ministry for European Union Affairs, and Central Finance and Contract Unit are evaluated. During the course of this study, a questionnaire form is used to collect data concerning the following points: a) the associations' level of information about the grant providing institutions, b) the availability of promotional information about grant providing institutions, c) ease and difficulties encountered during application and implementation processes concerning grant programs, d) ways and means providing information concerning grant programs, e) benefits obtained by the associations through using grant programs, f) various fields of civil society organizations supported by associations, g) reason for the failure of associations to benefit from grant programs in case they are not provided with access to use of grants. The coverage of this study is limited by the associations within Ankara. During the process of the present study, 199 questionnaires among the total questionnaires returned from the associations are considered sufficient for the evaluation of the subject. Responses provided through the questionnaire are evaluated by the SPSS program. In conclusion, it is deemed useful to underline that associations should be provided with increased information about the grant programs and that grant providing institutions should enhance their promotional activities to encourage such associations to apply for the grant programs. In addition, reasons leading to the applicant associations' lack of trust in the fair evaluation of the projects submitted for gaining grants need to be eliminated, while experts taking part in evaluations of such projects should share relevant procedural information with all applicant associations and avoid any attitude leading to unfair competitions.