Ortadoğu'da ABD politikaları ve Büyük Ortadoğu Projesi

Abstract

ÖZET ÇELİK Hamit, Ortadoğu'da ABD Politikaları ve Büyük Ortadoğu Projesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2014 İnsanlık tarihinin en eski yerleşim yerlerinden olan Ortadoğu; coğrafyası, tarihi, zengin kültürü, semavi dinlerin doğduğu topraklar olması ve ekonomik değerleri gibi pek çok özelliği nedeniyle yüzyıllardan beri çeşitli olaylar yaşamıştır. Birçok devlet, kıtalar arasında bir köprü konumunda olan bu bölgede söz sahibi olabilmek için çok büyük mücadeleler vermiş ve politikalar geliştirmiştir. Özellikle zengin enerji kaynaklarına sahip olduğunun anlaşılması ve sanayileri gelişmiş ülkelerin enerji ihtiyaçları Ortadoğu'ya olan ilgiyi artırmıştır. Bu tez çalışmasında Ortadoğu Bölgesi kavramsal, coğrafi ve tarihsel açıdan incelenerek bir çok açıdan büyük öneme sahip Ortadoğu'ya ABD'nin hâkim olabilmek için uygulamaya koyduğu Büyük Ortadoğu Projesi'nin tarihsel arka planı incelenmiştir. ABD Ortadoğu'da yaşayan halkları yönetenlerin kendi halklarına karşı izlemiş oldukları antidemokratik tavır ve davranışlarını öne sürerek Ortadoğu'da yaşayan halklara sahip olmaları gereken hakların verilmesi konularından yola çıkarak, bölgede bir projenin gerekliliğine ihtiyaç duymuştur. ABD, hukuk ihlallerini önlemek, dinsel ve ulusal azınlıkların kendi yazgısını belirlemek, bütün bölgede hüküm süren ideolojileri bastırmak ve eğitimdeki gerekli gelişmeyi sağlamak maksadıyla yıllardır Ortadoğu'da yapmış olduğu faaliyetlere bir isim koyarak Büyük Ortadoğu Projesini başlatmıştır. ABD bu projenin amacını, özgür olmayan geri kalmış bölgelere demokrasi getirmek olarak açıklamıştır. Bu politikalarını gerçekleştirebilmeyi de, bölgede askeri üsler kurmaya ve askeri varlığını devam ettirmeye bağlamıştır. Bu çalışmada güdülen amaç, Büyük Ortadoğu Projesi'nin, ABD'nin iddia ettiği gibi hümanist temellere dayanıp dayanmadığını göstermeye çalışmaktır. Bu amacı gerçekleştirebilmek için Afganistan ve Irak işgal örnekleri üzerinde durulacaktır.

ABSTRACT ÇELİK, Hamit, U.S. Policy in the Middle East and the Greater Middle East Project, Master Thesis, Ankara, 2014 Middle East, oldest settlements of the history of mankind's, due to its many features such as geography, history, rich culture and economic values, experienced traumatic events for centuries and it has been a place where empires on the world and colonial states want to have a say. Many countries has given great struggles to have power on this region which has a position as a bridge between continents. Especially with the understanding of its rich energy resources and industrial energy needs of developed countries has increased the interest in the Middle East. In this thesis study, Middle East Region which has a great importance in many aspects is examinated in conceptual, geographical and historical perspective and historical background of the Great Middle East Project that US implemented to control the region is investigated. US, asserting undemocratic attitudes of the governors of the region towards their people, to ensure the people living in the Middle East granting their rights, needed a project for Middle East. With the aim of preventing violations of the law, determining their own destiny of religious and national minorities, suppressing false ideologies that have controlled all the region and providing the necessary improvements in education, putting a name its activities in the Middle East, US has started Great Middle East Project. US has announced the aim of this project as bringing democracy to the underdeveloped and non-free regions. US linked the implementation of these policies to the continuity of her military presence and establishment of military bases in the region. The aim of this study is trying to prove that the Greater Middle East Project, as alleged by the U.S., is not based on humanism. In order to achieve this objective, the study will focus on examples of the occupation of Afghanistan and Iraq.