Kişilerin bağlanma stilleri ve toplumsal cinsiyet rolleri açısından ilişkideki olumsuzluklara verdikleri tepkilerin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, bireylerin romantik ilişkilerindeki olumsuzluklara gösterdikleri tepkileri bağlanma stilleri ve toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelemektir. Genel olarak literatür incelendiğinde, ilişkinin işlevselliğinin kişilerin romantik ilişkide olumsuzluklara gösterdikleri tepkilerine göre şekillendiği ve kişilerin bağlanma stillerinin ve toplumsal cinsiyet rollerinin ilişkilerdeki doyum düzeyi ile yakından ilişkili olduğu görülmektedir. Özellikle, romantik ilişkilerdeki doyumsuzluk söz konusu olduğunda, birçok çalışma Rusbult'ın kişilerin ilişkiyi neden sürdürdüğünü açıkladığı "Yatırım Modeli" çerçevesinde ele alarak bireylerin romantik ilişkilerdeki olumsuzluklara verdikleri tepkileri terk etme, dile getirme, sadakat ve ihmal etme olarak dört ana grupta toplamıştır. Bu çalışmada da bu tepkileri gösterme biçiminde kişilerin bağlanma boyutları ve toplumsal cinsiyet rolleri açısından ele alınması planlanmıştır. Bu anlamda araştırmaya en az bir yıllık romantik ilişkisi olan ve Ankara'daki farklı üniversitelere devam eden toplam 320 öğrenci (206 kız, 114 erkek) katılmıştır. Katılımcılara; Demografik Bilgi Formu, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri, İlişki Problemlerine Tepkilerim Ölçeği ile BEM Cinsiyet Rolü Envanterinin kullanıldığı bir soru formu uygulanmıştır. Genel olarak sonuçlar değerlendirildiğinde, terk etme stratejisini, androjen bireylerin erkeksi role sahip olanlardan daha az tercih ettikleri, bağlanma stilleri açısından ise yıkıcı tepkileri (terk ve ihmal etme) korkulu ve kayıtsız bağlananların daha fazla tercih ettikleri görülmüştür. Dile getirme stratejisini ise toplumsal cinsiyet açısından daha çok androjen role sahip olanların tercih ettiği görülürken bağlanma stilleri açısından güvenli bağlananların daha fazla tercih ettikleri gözlemlenmiştir. Sadakat stratejisi üzerinde ise ne toplumsal cinsiyet rollerinin ne de bağlanma stillerinin anlamlı bir etkisi bulunamamıştır. Ayrıca, hem toplumsal cinsiyet rollerinin hem de bağlanma boyutlarının her bir tepki için belli oranda yordayıcı gücü olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ilgili literatür ile beraber ele alınarak tartışılmıştır.

The purpose of this study is to investigate the responses to dissatisfaction in close relationships in terms of romantic attachments of university students and gender roles. In the light of literature, it has been observed that the functionality of the relationship has been shaped by responses to dissatisfaction in close relationships. Also, both attachment styles and gender roles are closely related with the satisfaction level of the relationship. Especially, Rusbult's investment model where he explains why people maintain their relationship, has a crucial effect on identifying responses to dissatisfaction in close relationships (exit, loyalty, voice and neglect). In this study, it is aimed to examine the effect of the gender roles (feminen, masculen, androgynous and undifferentiated) and attachment groups (secure, fearful, dismissive and preoccupied attachment) on responses to dissatisfaction in close relationships (exit, loyalty, voice and neglect). The sample of this study consists of 320 students (206 females, 114 males) from different universities in Ankara. Demographic form, Experiences in Close Relationships Inventory, My Responses to Relationship Problems Scale and BEM Gender Role Inventory are applied to students. Generally, when the results are evaluated in terms of gender roles, it can be concluded that masculine individuals prefer more exit strategy than androgynous ones. Also, in terms of attachment styles, dismissively and fearfully attached individuals prefer more destructive strategies (exit and neglect). Voice strategy has been preferred by androgynous individuals in terms of gender roles and by securely attached ones in terms of attachment styles. Neither gender roles nor attachment styles has an effect on loyalty strategy. Also, both gender roles and attachment styles have some predictor effects on all strategies. The results have been discussed in the light of literature.