Pozitif psikoloji ve pozitif psikoterapi bağlamında ergenlerde olumlu beden imajını geliştirme grupla psikolojik danışma programının etkililiğinin incelenmesi

Abstract

Ergenlerin olumlu bir beden imajına sahip olmaları onların sağlıklı gelişimleri ve mutluluk düzeyleri için büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Pozitif psikoloji ve Pozitif psikoterapi bağlamında kız ergenlerde olumlu beden imajını geliştirme grupla psikolojik danışma programının etkililiğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi 9'uncu sınıfta öğrenim görmekte olan olumsuz beden imajına sahip, 11'i deney grubunda, 11'i kontrol grubunda olmak üzere toplam 22 kız öğrenciden oluşmaktadır. Çalışma ön test-son test, deney ve kontrol gruplu, yarı deneysel deseninde yürütülmüştür. Bu modelin yanı sıra araştırmada deneysel işlemin etkililiğini belirlemek amacıyla nitel araştırma yönteminden de faydalanılmıştır. Beden Algısı Ölçeği, Beden İmajı Baş Etme Stratejileri Ölçeği ve Programı Değerlendirme Formu veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Başlangıçta her iki gruba Beden Algısı Ölçeği ve Beden İmajı Baş Etme Stratejileri Ölçeği uygulanmıştır. Bu aşamadan sonra 2,5 ay süre ile deney grubuna, olumlu beden imajı geliştirme grupla psikolojik danışma programı uygulanmıştır. Uygulama sonucunda kontrol ve deney gruplarına ölçekler ikinci kez uygulanmıştır. İlk ve son test verileri SPSS 15.0 programına girilerek analiz edilmiştir. Deney ve kontrol gruplarının kendi içlerinde, ön test ve son test puanları arasındaki farklılık Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ile kontrol edilmiştir. Deney ve kontrol grupları arasında ön testlerin ve son testlerin karşılaştırılmasında ise Mann Whitney U testi uygulanmıştır. Analizlerde güven aralığı %95 (anlamlılık düzeyi 0,05 p<0,05) olarak belirlenmiştir. Bunların yanında araştırmada, cümle bazında içerik analizi tekniği ile nitel verilerin analizi de yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda; deney grubundaki kız ergenlerin Beden Algısı Ölçeği son test toplam puanlarıyla, kontrol grubundaki ergenlerin son test toplam puanları arasında deney grubu lehine anlamlı fark vardır. Ayrıca deney grubundaki ergenlerin Beden İmajı Baş Etme Stratejileri Ölçeğinin üç alt boyutunun son test toplam puanlarıyla, kontrol grubundaki ergenlerin üç alt testten aldıkları son test puanları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark vardır. Bunun yanı sıra deney grubunun Beden İmajı Baş Etme Stratejileri Ölçeğinin görünüşü düzeltme ve kaçınma alt boyutları, ilk test ve son test puanları arasında anlamlı bir fark olmamasına rağmen olumlu mantıksal kabul alanında anlamı bir fark bulunmuştur. Sonuç olarak bu araştırmanın nicel ve nitel bulguları, geliştirilen grupla psikolojik danışma programının etkili olduğunu göstermektedir. Bu çalışma olumlu beden imajı geliştirmeye yönelik etkililiği sınanmış bir program olması özelliği ile literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Having a positive body image is crucial for adolescents for their healthy development and their happiness level. In this study, it is aimed to investigate the effect of a positive body image group counselling programme on adolescent girls on the context of Positive Psychology and Positive Psychotherapy. Research's sample consist of 22 female students 11 are in experimental group and the other 11 are in control group, all they are in the 9th class and have negative body images. Research was carried out in the pattern of pre-test, post-test for both groups and quasi-experimental. Besides this model, in the research it is also utilized qualitative research methods in order to determine the effectiveness of the experimental procedure. Body Image Scale, Body Image Coping Strategies Inventory and Program Evaluation Form were used as data collection tools. Initially, Body Image Scale and Body Image Coping Strategies Inventory were carried out for both groups. After this stage, positive body image group counselling programme was carried out on the experimental group for 2.5 months. As a result of application, for the second time scale was carried out to the experimental and control groups. The pre-test and the post-test data were entered into SPSS 15.0 programme. The difference between pre and post test scores of both groups themselves was controlled with the Wilcoxon Signed Ranks Test. The comparison between the experimental and control groups in the pre-test and post-test Mann-Whitney U test was used. Confidence interval in the analysis are determined %95 (meaningfulness level 0,05 p<0,05). Besides these in the research analysis of qualitative data is made with the content analysis technique. As a result of research, there is a significant difference among the adolescent girls' Body Image Scale post-test scores in the experimental group compared to scores in the control group, in favour of the experimental group. Also there is a significant difference among the adolescent's three subscales of the Body Image Coping Strategies Inventory post test scores in the experimental group and adolescent's three subscales of the Body Image Coping Strategies Inventory's post-test scores in the control group, in favour of the experimental. In experimental group's Body Image Coping Strategies Inventory's experiential avoidance and appearance fixing subscales, a meaningful difference was not found, although there is meaningful difference in positive rational acceptance subscale between the pre-test and post-test scores. As a result, this research's qualitative and quantitative findings show that the positive body image group counselling programme developed because of this study is efficient. This research is expected to contribute to the literature on the ability to have tested the effectiveness of a program for developing a positive body image.