Günlük yaşamda kullanılan aile içi müzik etkinlikleri ile okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal iletişim becerileri ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Son yıllarda adı duyulan ve her geçen gün kullanım alanı genişleyen müzik terapi üzerine gerek klinik uygulamalarda gerekse eğitim alanında birçok çalışma konusu ele alınmaktadır. Bu çalışmalarla birlikte müzik, günlük yaşantıda kullanılan bir eğlence aracı olmaktan çıkıp terapötik özelliği ile özellikle çocuklar ile yapılan eğitim çalışmalarında birtakım becerileri kazandırmada etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Bu doğrultuda çocuk gelişiminde önemli bir yere sahip olan sosyal iletişim ve duygu düzenleme gibi beceriler, özellikle özel gereksinimli çocuklar ve aileleri için temel ihtiyaçlardandır. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı; hem normal gelişim gösteren hem özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin evde yapabilecekleri müzik paylaşımının programlı bir şekilde günlük yaşama dahil edilmesi ve bu etkinliklerin, çocukların sosyal iletişim ve duygu düzenleme becerileri ile arasındaki ilişkiyi incelemektir. Ayrıca, bu alanda yeni geliştirilmiş ve daha önce ülkemizde uyarlaması yapılmayan MEL (Music in Everyday Life – Günlük Yaşamda Müzik) ölçüm aracının uyarlama çalışmasını yapmak da çalışmanın ikincil amacını oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini 3-7 yaş arası normal gelişim gösteren ve özel gereksinimli çocuğa sahip 192 anne katılımcı oluşturmaktadır. Katılımcılara Kısa Mizaç Ölçeği, Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeği, Duygu Düzenleme Ölçeği, MEL Ölçeği ve demografik bilgi formu uygulanmıştır. İlk olarak MEL ölçeğinin "Paylaşımlılık" alt boyutunun günlük yaşamda aile içinde müzik paylaşımını ölçmede geçerli ve güvenilir bir araç olduğu görülmüştür. Grup farklılıklarının ele alındığı analizler sonucunda ise gelişim özelliklerine bağlı olarak özel gereksinim gerektiren çocuk sahibi anneler, çocuklarının sözel açıklama becerilerini ve duygu düzenleme becerilerini daha iyi olarak değerlendirmişlerdir. Çocuğun cinsiyetine bağlı farklılıklar incelendiğinde, hem normal gelişim gösteren hem özel gereksinim gerektiren kız çocuk anneleri sebatkarlık açısından çocuklarını yüksek düzeyde değerlendirirken sadece normal gelişim gösteren kız çocuğuna sahip annelerin günlük yaşamda müzik paylaşımlarını daha fazla olarak değerlendirdikleri görülmüştür. Annelerin yaşına bağlı farklılıklar ele alındığında ise genç annelere kıyasla 35 yaşın üstündeki annelerin, çocuklarının kendilerini kontrol etme becerileri ile duygu düzenleme becerilerini daha iyi yapabildiklerine yönelik algılarının olduğu bulunmuştur. Ayrıca, hem özel gereksinimli hem de normal gelişim gösteren çocuklar için sebatkarlık mizaç özelliği ile duygu düzenleme becerilerinin sosyal iletişim becerilerini yordadığı görülmektedir. Elde edilen tüm bulgular okul öncesi dönemde aile içinde müzik paylaşımı ile algılanan sosyal iletişim ve duygu düzenleme becerileri çerçevesinde değerlendirilerek tartışılmıştır.

As a newly emerging and rapidly expanding area of study, music therapy is involved in both clinical applications and education field. Along with these studies, music is no longer merely a means of entertainment and its therapeutic properties are used actively in educational practices especially with children to help acquire certain skills. Skills like social communication and emotion regulation which are important in child development are among the basic needs of children with special needs and their families. Thus, the aim of this study is to schedule and incorporate shared musical interactions that can be conducted in the home environment into daily life by families who have children developing normally or with special needs and to examine the relations between these interactions and the social communication and emotion regulation skills of the children. Also the secondary aim of this study is to adapt the newly developed MEL (Music in Everyday Life) assessment to our country-specific circumstances for the first time. The sample of this study consists of 192 mothers who have children developing normally and with special needs. Participants were asked to fill out the Short Temperament Assessment, the Social Skills Evaluation Scale, the Emotion Regulation Scale, the MEL Assessment and a demographic information form. Firstly, it was seen that the "Joint" subdimension of the MEL assessment is a valid and reliable tool in measuring shared music activites within families in daily life. According to the results of analysis conducted based on differences of groups, mothers who have children with special needs due to their developmental characteristics assess the verbal expression and emotion regulation skills of their children at a higher level. When the gender of the child is taken into consideration, mothers who have daughters both developing normally and with special needs assess their children's perseverance at a higher level while mothers who only have daughters developing normally assess their shared music activities in daily life at a higher level. When the ages of mothers are taken into consideration, mothers over 35 tend to have a better understanding of managing the self-control and emotion regulation skills of their children than younger mothers. Also it is seen that perception of perseverant temperament characteristics and emotion regulation skills predicting social communications skills in both normal and with special needs children. All findings are argued within the scope of social communication and emotion regulation skills acquired through shared music activities among family members during pre-school period.