Beliren yetişkinlerde sosyodemografik değişkenler, bilişsel esneklik ve öz-yeterlik algısının karar verme stilleri üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı beliren yetişkinlik dönemindeki bireylerin karar verme stilleri ile bilişsel esneklik ve öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmaya, 366 (92 erkek, 274 kadın) üniversite öğrencisi katılmıştır. Kişisel Bilgi Formu, Bilişsel Esneklik Ölçeği (BE), Öz-yeterlik Ölçeği (OY) ve Melbourne Karar Verme Ölçeği (MKV I-II) araştırmanın veri toplama araçlarıdır. Analiz sonucunda, erkek katılımcıların hem BE-Kontrol hem de OY-Yılmama alt boyut ortalamalarının kadın katılımcılardan anlamlı olarak daha yüksek olduğu görülmüştür. Anne eğitim düzeyi lise ve daha düşük olan katılımcıların MKV-Panik ve Erteleyici stil ortalama puanları anlamlı olarak daha düşüktür. Ailesinden ayrı yaşayan katılımcıların OY-başlama alt boyutu ve MKV-Dikkatli stili ailesi ile yaşayan katılımcılardan anlamlı olarak daha yüksek iken, MKV-Erteleyici stil ailesi ile yaşayanlarda daha yüksektir. Karar verme stillerini yordayan değişkenleri belirlemek için yapılan hiyerarşik çoklu regresyon analizi sonucunda, MKV-Özsaygıyı, BE-Kontrol ve OY-Başlama alt boyutlarının yordadığı (F = 13.95, p<.01), MKV-Dikkatli stilini ise BE-Alternatif ve OY-Başlama alt boyutlarının yordadığı (F=7.36, p<.01) bulunmuştur. MKV-Kaçıngan stilini BE-Kontrol, OY-Başlama ve OY-Yılmama alt boyutlarının yordadığı (F = 21.11, p<.01) ve MKV-Erteleyici stilini BE-Kontrol ve OY-Başlama yordarken (F = 40.30, p<.01), MKV-Panik stilini ise BE-Kontrol, OY-Başlama ve OY-Yılmama alt boyutları anlamlı olarak yordamıştır (F = 9.14, p<.01). Elde edilen bulgular, literatür ışığında tartışılmıştır.

The aim of the study was to examine the relationship between the decision-making styles of emergent adults in terms of cognitive flexibility and self-efficacy. The sample consisted of 366 (92 male, 274 female) university students. The participants were assessed by using Personal Information Form, Cognitive Flexibility Scale (CFI), General Self-Efficacy Scale (GSES) and Melbourne Decision Making Scale (MDMQ I-II). As a result of the analysis, it was found that the mean scores of both CFI-Control and GSES-Undaunted subscales of male participants were significantly higher than female participants. The participants whose mothers' education level was high school and/or lower had significantly lower mean scores in MDMQ-Hypervigilance and Procrastination subscales. The participants who were living apart from their families had significantly higher mean scores in GSES-Initiation subscale and MDMQ-Vigilance than the participants living with their families, whereas the MDMQ-Procrastination mean scores of the participants living with their families was significantly higher than the participants living apart. As a result of the hierarchical multiple regression analysis, MDMQ-Self-esteem was predicted by CFI-Control and GSES-Initiation subscales (F = 13.95, p<.01), MDMQ-Vigilance was predicted by CFI-Alternatives and GSES-Initiative subscales (F = 7.36, p<.01). While MDMQ-Buck passing style was predicted by CFI-Control, GSES-Initiation and GSES-Undaunted subscales (F= 21.11, p<.01), MKV-Procrastination style was predicted by CFI-Control and GSES-Initiation (F= 40.30, p<.01), and MDMQ-Hypervigilance style was predicted by the CFI-Control, GSES-Initiation, and GSES-Undaunted subscales (F= 9.14, p<.01). The results were discussed in the light of the literature.