Trablusgarp Notlarından Mustafa Kemal, Enver ve Nuri Paşalar Üzerine Bir İnceleme

Abstract

20. yüzyılın başında Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'da elinde kalan son toprak parçası olan Trablusgarp, Mustafa Kemal (Atatürk), Enver Paşa ve Nuri (Killigil) Paşalar’ın askerî kariyerinde önemli bir yer tutar. Trablusgarp Harbi patlak verdiğinde yaşanılan dönem, Osmanlı Devleti'nin günden güne zayıflayıp çöküntüye uğradığı, uluslararası alanda siyasi ilişkilerin hızla değiştiği, yeni fikir akımlarının toplumları büyük ölçüde etkilediği bir dönem olması dolayısıyla önemlidir. Trablusgarp Harbi ve Birinci Dünya Harbi yıllarında pek çok gönüllü Türk subayı gibi Mustafa Kemal, Enver ve Nuri Beyler de vatan saydıkları imparatorluğun merkezden çok uzak bu diyarında savaşmışlar, Senûsilerin başını çektiği yerli halk ile birlikte İtalyanlara ve İngilizlere karşı büyük mücadele vermişlerdir. Bu makalede söz konusu dönemin öne çıkan şahsiyetleri olarak Mustafa Kemal, Enver ve Nuri Beylerin (Paşalar) Trablusgarp'taki faaliyetlerine yer verilmiştir. Trablusgarp'ın askerî safahatlarındaki yeri ve etkileri ile kendilerinin bulundukları süre içinde Trablusgarp'ta bıraktığı izler açıklanmaya çalışılmıştır.