Çocuğun bağımsız temsilinde farklı bir yol: çocuk savunmanlığı ve çocuk baroları

Abstract

Çocuğun bağımsız temsili, çocuğa Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesiyle tanınmış bir haktır. Sözleşmede, bağımsız temsilin, yasal temsil yoluyla mı iradi temsil yoluyla mı gerçekleştirileceği öngörülmemiştir; bu husus, taraf devletlerin yasal düzenlemelerine bırakılmıştır. Türk hukukunda, yasal temsilciler arasında bağımsız bir temsilci olan kayyımın bir vesayet organı olarak yargıcın talimatlarıyla bağlı olması, kayyımın bağımsız savunmasını kısıtlayan bir durum olarak dikkat çekmektedir. Öte yandan, kimin kayyım olarak atanacağının yargıcın takdirine bırakılmış olması, bu konuda düzenli bir yapının olmayışı çocuğun bağımsız temsilini aksak hale getiren olgulardır. Hukuk sistemleri ve toplumlar arasındaki farklılıklara karşın Spinak'ın sözünü ettiği çocuk savunma örgütleri, çocukların temsilini kurumsal bir yapıyla düzenleme konusunda çalışmamıza ışık tutmaktadır. Kanımızca, farklı mesleklerden kişilerin çocuğun temsili için birlikte çalışacakları, kamu kurumu niteliğinde bir kuruluş kurularak mahkemece atanacak kayyım bu kuruluşta çalışan kişiler arasından seçilmelidir. Çocuk savunmanı olarak görev yapan avukatlar, avukatlık ilkelerine ve kurallarına uygun biçimde mesleğini yürüterek çocuğu temsil etmeli; fakat avukatlığın bağlı olduğu bazı kurallar bir yana bırakılarak, Türk hukukunda çocuk savunmanlığı anlayışı geliştirilmelidir.

Independent representation of the child is a right which is granted to child by the UN Convention on the Rights of the Children. In the convention, it is not written if the independent representation of the child shall be carried out by legal representation or voluntary representation. Hereby this issue is left to national legal regulations of parties. Among legal representatives, special guardian ad litem, as an independent representative, is dependent on directives of the judge because of its guardianship authority title and this fact restricts independent advocacy of special guardian ad litem. On the other hand, as the appointment of the special guardian ad litem is in discretion of the judge and there is no regular mechanism in this regard, make independent representation of the child imperfect. In spite of differences between societies and legal systems, child advocacy organizations mentioned by Spinak, enlightens this paper about regulating representation of the children by an institutional mechanism. In our opinion, a professional organization with public institution status should be established, people from different professions should work in this organization and special guardian ad litem should be appointed among these people. Lawyers who are working as child advocates, should represent the child, performing due to the principles and rules of attorneyship. However, if not appropriate, some rules of attorneyship should be left in child advocacy. In this way, mentality of "child advocacy" should be developed in Turkish law.